Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayında markette 42 ürünün 27’sinde, üreticide 34 ürünün 17’inde fiyatlar arttığını, markette 11, üreticide 7 üründe fiyatların düştüğünü, fiyatın markette 4, üreticide 10 üründe değişmediğini bildirdi.
Bayraktar, Ocak ayında fiyatı en fazla artan ürünün markette kuru incir, üreticide mandalina, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette karnabahar, üreticide limon olduğunu belirtti.
Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirmeye devam ettiklerini belirtti.
Market fiyatlarındaki değişim-
Ocak ayında market fiyatlarında pırasa, lahana, kuru kayısı ve mısırözü yağı, fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 10,37 ile en fazla karnabaharda meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 8,70 ile yumurta, 8,19 ile marul, yüzde 7,01 ile yeşil soğan, yüzde 6,27 ile havuç, yüzde 5,72 ile elma, yüzde 3,17 ile patates, yüzde 2,12 ile nohut, yüzde 1,12 ile toz şeker, yüzde 0,82 ile kırmızı mercimek, yüzde 0,25 ile yeşil mercimek izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 24,19 ile kuru incirde görüldü. Kuru incirdeki fiyat artışını yüzde 18,66 ile sivri biber, yüzde 16,86 ile patlıcan, yüzde 16,01 ile salatalık, yüzde 14,31 ile kuru soğan, yüzde 12,94 ile limon, yüzde 9,30 ile kaşar peyniri, yüzde 8,27 ile tavuk eti, yüzde 7,69 ile beyaz peynir, yüzde 7,19 ile maydanoz, yüzde 6,66 ile kabak, yüzde 6,21 ile Antep fıstığı, yüzde 3,72 ile mandalina, yüzde 3,15 ile tereyağı, yüzde 2,95 ile ıspanak, yüzde 2,50 ile zeytinyağı, yüzde 2,31 ile fındık, yüzde 2,30 ile ayçiçeği yağı, yüzde 1,56 ile kuzu eti, yüzde 1,39 ile kuru üzüm, yüzde 1,37 ile domates, yüzde 1,30 ile dana eti, yüzde 0,86 ela yoğurt, yüzde 0,56 ile pirinç, yüzde 0,43 ile portakal, yüzde 0,40 ile kuru fasulye, yüzde 0,23 ile süt takip etti.”
Üretici fiyatlarındaki değişim-
Ocak ayında üretici fiyatlarında, maydanoz, pırasa, yeşil soğan, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı ve kuru incir fiyatında değişim olmazken, limonun yüzde 22,50 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 14,58 ile elma, yüzde 13,64 ile lahana, yüzde 12,91 ile marul, yüzde 9,23 ile yumurta, yüzde 4,35 ile patates, yüzde 1,69 ile zeytinyağı izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 28,21 ile mandalinada görüldü. Mandalinadaki fiyat artışını yüzde 26,83 ile sivri biber, yüzde 25,55 ile salatalık, yüzde 25,24 ile patlıcan, yüzde 23,08 ile havuç, yüzde 20 ile kuru üzüm, yüzde 15,69 ile ıspanak, yüzde 14,94 ile kabak, yüzde 10 ile fındık, yüzde 9,84 ile karnabahar, yüzde 6,06 ile kuzu eti, yüzde 5 ile kuru soğan, yüzde 4,35 ile portakal, yüzde 3,08 ile Antep fıstığı, yüzde 2,85 ile domates, yüzde 1,83 ile dana eti, yüzde 0,78 ile süt takip etti.”
Üretici-market fiyat farkı-
Ocak ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla lahana, portakal, patates, maydanoz, kuru kayısı ve pırasada yaşandığını bildiren Bayraktar, üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 389,05 ile lahanada görüldüğünü, fiyat farkının portakalda yüzde 353,89, patateste yüzde 267,03, maydanozda yüzde 262,55, kuru kayısıda yüzde 258,67, pırasada yüzde 257,33, kuru soğanda yüzde 251,75’i bulduğunu vurguladı.
Lahana 4,9 kat, portakal 4,5 kat, patates 3,7 kat, maydanoz, kuru kayısı ve pırasada 3,6 kat, kuru soğan 3,5 fazlaya tüketiciye satıldığına dikkati çeken Bayraktar, “bugün üreticide 32 kuruş olan lahana markette 1 lira 55 kuruşa, 60 kuruş olan portakal 2 lira 72 kuruşa, 55 kuruş olan patates 2 lira 2 kuruşa, 34 kuruş olan maydanoz 1 lira 23 kuruşa, 9 lira olan kuru kayısı 32 lira 28 kuruşa, 75 kuruş olan pırasa 2 lira 68 kuruşa, 53 kuruş olan kuru soğan 1 lira 85 kuruşa satılmaktadır” dedi.
Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının mandalinada görüldüğünü, mandalinanın yanı sıra sivri biber, salatalık, patlıcan, havuç, kuru üzüm, ıspanak, kabak, karnabahar gibi ürünlerde fiyat artışları yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Üreticilerde en fazla fiyat artışı mandalinada olmuştur. Mandalinada artık hasadın sonun yaklaşılması ve hali hazırda geçci çeşitlerin hasadının yapılıyor olmasıyla birlikte fiyatlarda artış yaşanmıştır.
Sivri biber, salatalık, patlıcan, kabak, domates gibi örtü altında yetişen ürünlerde havaların soğumasıyla birlikte fiyatlarda artış olmuştur. Havuçta artan taleple birlikte fiyatlar yükselirken, kuru üzümde üreticinin elinde çok az ürün kalması ve ihracat değerindeki artış fiyatlara yansımıştır. Ispanak ve karnabaharda soğukların ürünü etkilemesiyle birlikte fiyatlarda artış yaşanmıştır.
Üreticilerde fiyatı düşen ürünlere baktığımızda limonda piyasada yaşanan doygunluğun yanı sıra hasat edilen çeşidin değişmesi fiyatlarda düşüşe yol açmıştır. Lahana ve marulda hasat edilen ürün miktarındaki artış fiyatlara yansımıştır. Elmada ise hasat ve pazarlama sezonu ortalamasının alınması nedeniyle fiyatlar düşüş görülmüştür. Patateste ise piyasalardaki durgunluk fiyat düşüşünde etkili olmuştur. Zeytinyağında da alımlardaki yavaşlama fiyatlara yansımıştır.”
Seçilmiş ürünlerde 30 Ocak 2018 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları:
