Öncelikle, 70-100 gramlık küçük bir paket lavabo açıcı maddenin dikkatlice lavabonun içine serpilerek ardından üzerine sıcak su dökülmesi gerektiğini kaydeden İSG Uzmanı Dr. Rüştü Uçan, “Kullanıcının sağlığı ve güvenliği açısından, sıcak suyun en az 1 metre mesafeden dökülmesi, eldiven ve varsa koruyucu gözlük kullanılması önemlidir.” dedi.
Kimya Yüksek Mühendisi Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen de lavabo açıcı ürün ilk kullanımda tıkanıklığı gidermezse aynı işlemin tekrar uygulanması gerektiğine dikkat çekerek, “Kesinlikle yağ çözücü, tuzruhu, kezzap gibi temizlik ürünleriyle karıştırılmamalıdır.” diye vurguladı.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan ile İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, lavabo açıcı malzemelerin güvenli kullanımı konusunda önemli uyarılarda bulundu.
Bahçelievler'deki kaza uyarı niteliğinde
Geçtiğimiz günlerde İstanbul Bahçelievler'de 78 yaşındaki bir vatandaşın, tıkanan mutfak lavabosunu açmaya çalışırken kullandığı kimyasal lavabo açıcı nedeniyle şiddetli bir patlama yaşandığını hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, patlama sonucu vücudunun yüzde 40'ı yanan kişinin hastaneye kaldırıldığını ve durumu inceleyen uzmanların, benzer kazaların son yıllarda arttığını vurguladığını anlattı.
Lavabo açıcıların kimyasal yapısı…
Kimyasal açıdan, piyasadaki lavabo açıcıların, halk arasında "boncuk kostik" olarak bilinen yüzde 95-99 oranında sodyum hidroksitten oluştuğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Bu madde oldukça güçlü bir alkalin kimyasaldır. Kullanım şekli şu şekilde olmalıdır; öncelikle, 70-100 gramlık küçük bir paket dikkatlice lavabonun içine serpilir. Ardından üzerine sıcak su dökülür. Bu esnada, kabarma ve köpürme ile birlikte yoğun bir kimyasal reaksiyon gerçekleşir ve zehirli gazlar açığa çıkar. Kullanıcının sağlığı ve güvenliği açısından, sıcak suyun en az 1 metre mesafeden dökülmesi, eldiven ve varsa koruyucu gözlük kullanılması önemlidir.” dedi.
Açıcıyla beraber tuzruhu ya da kezzap gibi çok kuvvetli asitleri kullanmayın!
Sıcak su yerine, tıkanan lavabonun daha iyi açılması düşüncesiyle, tuzruhu ya da kezzap gibi çok kuvvetli asitlerin kullanılmasının uzmanlarca kesinlikle önerilmediğini dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Buna benzer ürünlerin kullanılması sırasında çok şiddetli asit-baz tepkimesi olmakta, kabarma ve patlama reaksiyonu sonucunda ciltte ve gözlerde yakıcı ve dağlayıcı kimyasal sıçramalar görülebilmekte ve hatta kullanıcının ölümüne neden olabilecek zehirli klor gazı çıkmaktadır.” diye konuştu.
Kazazedenin etkilenen bölgeleri en az 15 dakika boyunca su altında yıkanmalı
Bu tür ürünlerin güvenli kullanımı için gerekli önlemlerin alınması ve kullanmadan önce ambalajın üzerindeki uyarı ifadelerinin kesinlikle okunması gerektiğini de vurgulayan İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı ve Kimya Yüksek Mühendisi Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen de şunları kaydetti:
“Ürünün kullanımında eldiven takılması, başka bir ürünle karıştırılmaması ve gıda maddeleri ile çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanması büyük önem taşır. Olası bir kaza sonucu yaralanma veya zehirlenme durumunda, kazazedenin etkilenen bölgeleri derhal en az 15 dakika boyunca su altında yıkanmalı ve acil sağlık hizmetleri için 112 ya da Ulusal Zehir Merkezi (UZEM) için 114 numaralı telefon aranmalıdır. Bu tür ürünler alüminyum, magnezyum, çinko gibi metallerden uzak tutulmalı ve kesinlikle hipoklorit, yağ çözücü, tuzruhu, kezzap gibi temizlik ürünleriyle karıştırılmamalıdır. Lavabo açıcı ürünlerle temas, ciddi cilt yanıklarına ve göz hasarına yol açabilir.”
İlk kullanımda açılmazsa işlem tekrarlanmalı
Lavabo açıcı ürün ilk kullanımda tıkanıklığı gidermezse aynı işlemin tekrar uygulanması gerektiğine dikkat çeken Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, sözlerini şöyle tamamladı:
“Yine de sonuç alınamıyorsa başka kimyasal maddeler kullanmak yerine, gerekli sağlık ve güvenlik önlemleri alınarak lavabonun altındaki S borusu açılarak mekanik temizlik yapılmalıdır. Bu işlemi tek başına yapamayanlar mutlaka bir sıhhi tesisat ustasından yardım almalıdır. Benzer ürünlerin kullanımı sırasında çok dikkatli olunmalı, yeterli sağlık ve güvenlik önlemleri alınmalı ve uygun kişisel koruyucu donanımlar (eldiven, gözlük vb.) mutlaka kullanılmalıdır.”
